DİSİPLİN İÇİN ÖNEMLİ İLKELER

1. Tutarlılık disiplin için en önemli ilkelerden birisidir. Anne baba çocuğun uygun olmayan bir isteğine birkaç kez ‘’hayır’’ dedikten sonra sonunda ‘’Evet ‘’ diyorsa, çocuk ısrar etmenin işe yaradığını öğrenecektir. Çocukların olumsuz yanıtların gerecekten ‘’Hayır’’ anlamına geldiğini kabul edip, ilk ‘’hayır’’ da durmaları için ısrarların hiçbir zaman işe yaramıyor olması gerekir.
2. Anne babanın söz birliği ve işbirliği yapması disiplin için gereklidir. Anne çocuğa ‘’Dışarı çıkmadan önce oyuncaklarını topla’’ dediğinde baba’’bırak gitsin, arkadaşları bekliyor’’ diyorsa çocuk işine gelen kuralı dinleyecektir. Anne babalar farklı kişilik özellikleri ve farklı yetiştirilme öykülerine sahip oldukları için sorun anındaki tepkilerinin birbirinden farklı olması doğaldır. Ancak bu farkın en az düzeye indirmesi ve çocukların yanında tartışmaması için çocuklara yaklaşım biçimleri ve beklentileri üzerinde önceden konuşmaları iyi olur.
3. Anne baba davranışlarıyla çocuğa örnek olduğunu unutmamalıdır. Disiplin bir öğretme sürecidir ve anne babanın öğretmeye çalıştıkları kurallar konusunda örnek davranışlar sergilemesi gerekir. Kardeşine vurduğu için çocuğuna vuran baba ‘’Kimsenin kimseye vurmaması gerekir’’ kuralını önce kendisi bozmuş olur. Çocuklar anne babanın birbirlerine nasıl davrandıklarını da gözlemlerler. Eşini sürekli eleştiren ya da alaycı bir şekilde yaklaşan bir babnın yanında çocuğun kardeşine olumlu ve saygılı davranması beklenemez.

 

AŞAMALI DİSİPLİN

*Etkili komut vermek

*net kurallar ve sınırlar belirlemek

*Kuralları mantıklı, uygulanabilir, net sonuçlarla desteklemek

*Somut ödüllendirme

*Mola yöntemi

ETKİLİ KOMUT VERMEK

DEHB olan çocukların anne babalarının en sık yakınmaları çocuklarının komutları duymamaları , duysalar bile komutlara uymamalarıdır.

   ‘’Sanki  bizi duymuyor gibi.’’

    ‘’ Her şeyi defalarca söylememiz gerekiyor.’’

   ‘’ Tuz getir deriz, biberi alır gelir.’’

    ‘’ Gerçekten duymuyor mu yoksa işine gelmediği için mi duymuyor?’’

DEHB olan çocuklar komutları neden duymazlar?

*İşitsel dikkatleri zayıf olduğu için duymazlar. Özellikle bir şeyle uğraşıyorken kendilerine söylenen şeylerin bir kısmını duymayabilirler.

*Anne baba her söylediğini otomatik olarak tekrar ediyorsa, çocuk ilk seferde söylenilen hiçbir şeyi yapmaz, önceden alıştığı tekrar sayısını bekler.

*Aynı  anda birden fazla iş için komut verildiğinde en az 1-2 tanesini duymazlar.

*Komut olumsuz bir ifade içeriyorsa, yoğun duygu içeriyorsa duymazlar.

*Komut etkili bir biçimde verilmediği için duymazlar.

*Gün boyu çok fazla sayıda komut verildiği için duymazlar.

Komut sayısını azaltmak:

Anne babalar çoğu kez çocuklarına ne kadar fazla komut verdiklerinin farkında olmazlar. Yarım saat içinde ortalama olarak söylenen komut sayısı 17’dir.Eğer çocuğun davranış sorunları varsa bu sayı yarım saatte 40’a çıkabilmektedir. Araştırmalara göre çok fazla komut veren anne babaların çocuklarında daha fazla davranış problemleri görülmektedir. Bu nedenle çocukların komutlara uymasını sağlamak için ilk başta yapılması gereken şey komut sayısını gözden geçirmek ve bunları en fazla gerekli olanlarla sınırlayacak şekilde azaltmak olmalıdır.

 

 

Uygun olmayan komut verme biçimleri:

1. Soru sorarak komut verme: Bu komut verme biçiminde çocuğa kontrolün onun elinde olduğu mesajı verilir. Bu şekilde komut verildiğinde çocuğun anladığı mesaj ‘’istersem yaparım, istemezsem yapmak zorunda değilim’’ olacaktır. Örnek:

Anne: ‘’ Gitme vaktimiz geldi, gidelim mi oğlum?’’

Çocuk: ‘’Hayır, ben daha oyunumu bitirmedim.’’

Anne:’’ Peki beş dakika daha oyna sonra gideriz, tamam mı?’’

Çocuk:’’ Hayır , ben daha çok kalmak istiyorum.’’

Anne: ‘’ Ama daha giderken alışveriş yapacağız. Zamanında gidebilirsek sana da oyuncak alırız , oldu mu?’’

 

Pasif yönerge örnekleri:

‘’Okul için hazırlanma zamanı gelmedi mi?’’

‘’masanın üstünü temizlemeni sana kaç kez daha söylemem gerekiyor?’’

‘’Acaba yakında ödev yapmaya başlayacak mısın?’’

‘’ Ne zaman oyunun başından kalkacaksın?’’

2)Öfkeli, eleştirici verme ifadelerle komut: Bazı anne babalar ise daha kızgın bir şekilde dediklerini yaptırmaya çalışırlar. Bu iletişimi kullanan kişiler katıdır, kontrolü sağlamak için tehdit ederler, küçük düşürücü kelimeler kullanırlar. Bazen fiziksel cezalara da başvurulur. Bu iletişim ve kontrol biçimi o kişinin varlığında geçici bir uyum sağlar. Üstelik çocuğa çevresiyle benzer bir tarzda iletişim kurmayı öğretir. Örnek:

             ‘’ Hemen buraya geliyorsun, yoksa ben gelip sana gününü göstereceğim.’’

      &nb